De 42 Limburgse gemeenten zijn het eens over het ‘Vervoer op Maat’
dinsdag 2 maart 2021 - 09:13
De 42 Limburgse gemeenten zijn het eens geworden over de invulling van het ‘Vervoer op Maat’. Flexbusjes moeten de witte vlekken dichtrijden die door de hervorming van het openbaar vervoer ontstaan.
Het openbaar vervoer in Vlaanderen staat voor een historische omwenteling. Vanaf december treedt op het terrein het decreet basismobiliteit in werking, dat het oude aanbodgestuurde model vervangt door een vraaggestuurd model. Door alleen daar te gaan rijden waar er voldoende vraag is, moeten bussen en trams efficiënter worden ingezet en beter de concurrentie kunnen aangaan met de auto. In de praktijk komt het erop neer dat het openbaar vervoer zich zal concentreren op grote assen tussen dorps- en stadscentra en niet langer allerlei omwegen zal maken.
Vorig jaar al werden de 42 Limburgse gemeenten, die sinds kort verenigd zijn in één Vervoerregio, het eens over de hervorming van het kernnet en het aanvullend net, zeg maar het skelet met alle busverbindingen. Dat plan veroorzaakte destijds heel wat ongerustheid bij gemeentebesturen, vooral dan in het Maasland. De logische consequentie van het rechttrekken van buslijnen is dat er blinde vlekken ontstaan, vooral in dunner bevolkte regio’s. Om die vervoerswoestijnen toch te kunnen bedienen, werd gewerkt aan de onderste laag van het openbaar vervoer, het zogenaamde ‘Vervoer op Maat’, maar zolang dat plan er niet was, heerste er bezorgdheid.
Niet De Lijn, maar privé
Nu is dat plan er wel. Gisteren zette de Limburgse Vervoerregioraad, met daarin alle 42 gemeenten, unaniem het licht op groen voor het ‘Vervoer op Maat’. Wat betekent dat concreet?
- De bestaande belbussen van De Lijn worden vanaf december vervangen door flexbusjes van een privébedrijf. Het gaat om busjes voor acht passagiers. Welk bedrijf die busjes zal uitbaten, is nog niet duidelijk. De aanbesteding van het contract gebeurt de volgende maanden op Vlaams niveau.
- Gebruikers zullen via de Mobiliteitscentrale (die in oprichting is, red.) een reisadvies kunnen aanvragen en meteen ook de route boeken (via app, website of telefoon, red.). De mobiliteitscentrale zal proberen de reiziger optimaal naar de buslijnen van het kernnet en aanvullend net te loodsen. Ook deelfietsen en deelauto’s worden meegenomen als mogelijke mobiliteitsoplossing.
- Het ligt in de bedoeling dat de reiziger binnen het uur na boeking op een flexbusje kan stappen aan een ‘Vervoer op Maat-halte’ in zijn buurt. Een groot aantal bushaltes waar in de toekomst geen gewone lijnbus meer zal passeren, wordt omgevormd tot VOM-halte, zodat alle woongebieden in Limburg worden bediend.
- Limburg wordt opgedeeld in zes flexregio’s. Die flexregio’s vervangen de bestaande belbusregio’s, die veel kleiner zijn. Door de regio’s uit te breiden, zullen de busjes minder stilstaan en in een groter gebied kunnen worden ingezet dan vandaag. Verplaatsingen binnen die regio’s met flexvervoer zijn altijd mogelijk als normale buslijnen onvoldoende oplossingen bieden.
- De flexregio’s zijn indicatief, dat wil zeggen dat de flexbusjes ook over de grenzen van de regio’s kunnen rijden. Stel dat een passagier uit Bolderberg (flexregio West-Limburg) naar Zonhoven (flexregio Midden-Limburg) wil - twee kernen waartussen er geen vaste busverbinding meer zal zijn - dan zou die in principe eerst met de kernnetlijn van Bolderberg naar Hasselt moeten en daar overstappen op een andere kernnetlijn naar Zonhoven. In zulke gevallen wordt er rekening gehouden met de ‘omrijfactor’ en kan de passagier gebruikmaken van het flexvervoer van Bolderberg naar Zonhoven.
- De flexbusjes kunnen ook buiten de Vervoerregio rijden, tot maximum 10 kilometer over de Limburgse grens. Dat geldt voor zowel de Kempen, Vlaams-Brabant, Wallonië als Nederland.
- Het flexvervoer rijdt niet alleen door de week, maar ook op zaterdag (tot 21 uur) en zondag (tot 17-18 uur)
- Er komen twee vaste ‘Vervoer op Maat’-lijnen in Limburg, waar alsnog op regelmatige basis een bus zal rijden. Het gaat om een verbinding van het asielcentrum in Bevingen naar het station van Sint-Truiden. De tweede lijn zorgt in Lanaken voor de ontsluiting van het OPZ Rekem en het asiel- en opvangcentrum Ter Dennen richting de kernnetlijnen op de N78 en N77.
Deelfietsen
Door de regio’s uit te breiden, zullen de busjes minder stilstaan en in een groter gebied kunnen worden ingezet dan vandaag
Behalve de flexbusjes bestaat het Vervoer op Maat ook uit bredere mobiliteitsoplossingen, zoals deelfietsen en deelauto’s. Die worden georganiseerd aan zogenaamde Hoppinpunten, zeg maar mobiliteitsknooppunten. ‘In een eerste golf komen er aan 17 Hoppinpunten deelfietsen’, zegt Sven Lieten, covoorzitter van de Vervoerregio Limburg. ‘Het gaat onder andere om stations, maar ook om bedrijventerreinen. Zo zullen er aan het regionaal bedrijventerrein in Opglabbeek deelfietsen komen, zodat werknemers of bezoekers het laatste stukje van de halte tot het bedrijf per fiets kunnen afleggen.’
De totale kostprijs van het Limburgse Vervoer op Maat bedraagt in de eerste fase om en bij 5 miljoen euro, wat overeenkomt met het huidige budget van de belbussen. Minister Lydia Peeters (Open VLD) heeft vorig jaar al beslist om dat budget tegen 2024 te verdubbelen tot 10 miljoen euro. Het bijkomende geld zal volgens covoorzitter Lieten worden ingezet voor de bijsturing van de plannen als dat nodig is, maar ook voor de verdere uitbouw van deelsystemen en het doelgroepenvervoer. Vandaag worden mindervalide personen van deur tot deur vervoerd met taxi’s, maar ook dat zal binnenkort onder het Vervoer op Maat vallen.
Wat kost het?
Gedeputeerde voor Mobiliteit Bert Lambrechts (N-VA) maakt zich sterk dat ondanks de witte vlekken alle Limburgers zo toegang krijgen tot openbaar vervoer, maar de vraag blijft hoeveel het Vervoer op Maat de gebruiker uiteindelijk zal kosten. Wie vandaag een abonnement heeft van De Lijn, kan ook gebruikmaken van de belbussen, maar zodra een privéspeler de flexbusjes zal uitbaten, verdwijnt die mogelijkheid.
Critici waarschuwen al langer dat het nieuwe systeem duurder zal uitvallen voor de gebruiker en ook ingewikkelder zal worden voor wie moet overstappen van het flexvervoer naar een gewone bus. Eind deze maand wordt op Vlaams niveau duidelijkheid verwacht over de tariefformules. Dan moeten ook de concrete kostprijzen voor de reizigers duidelijk worden.
